> DE BRIGADE > Loopbaanfonds Theater

LOOPBAANFONDS THEATER

Jaarlijks stelt het Loopbaanfonds Theater vele mensen die in het theater werken – artistiek, techniek/productie en overig – in staat een scholingstraject te volgen. Een brochure voor werknemers en een voor werkgevers geven inzicht in de verschillende mogelijkheden die het fonds biedt.

JOOST VERLINDEN, TECHNICUS
Werkt als technisch coördinator bij De Veenfabriek. Werkte eerder onder meer bij Onafhankelijk Toneel en Dansgroep Krisztina de Châtel. Start in oktober met een acht maanden durende avondopleiding Middle Management bij ISBW Training Coaching.

“Ik heb de opleiding Theatertechniek gevolgd aan de Hogeschool voor de Kunsten in Amsterdam. Na een aantal jaar te hebben gewerkt als uitvoerend technicus, ben ik mij de laatste jaren steeds meer gaan toeleggen op de technische coördinatie. Tot mijn huidige taken behoren het technisch produceren van de voorstellingen, het inroosteren van technici en het bewaken van het budget. Ik draai zelf geen voorstellingen meer, dus ik heb mijn avonden vrij om te studeren.
Bij mijn werkgever, De Veenfabriek, liet ik terloops vallen dat ik wel wat meer verdieping in mijn werk wilde. Ik liep al een tijdje rond met de gedachte dit door extra scholing te bereiken. Een collega wees mij op het Loopbaanfonds. Het is heel prettig dat dit fonds een deel van de kosten vergoedt. Ik was de opleiding toch wel gaan volgen, maar deze subsidie werkt voor mij als een extra stok achter de deur.
De opleiding Middle Management sluit direct aan op mijn huidige werkzaamheden bij De Veenfabriek. Maar mijn ambitie reikt verder. Daarvoor wil ik mijn leidinggevende kwaliteiten ontwikkelen en methodes en technieken aanleren om complexe projecten optimaal te plannen en organiseren. Deze opleiding is daarin een nieuwe stap.”

ROOS GLASTRA, MEDEWEKER KUNSTEDUCATIE
Werkt sinds twee jaar bij De Citadel (Groningen) en was daarvoor freelancer. Start in september op de PABO.

“Theater De Citadel maakt theatervoorstellingen voor leerlingen van de basisschool en de onderbouw van de middelbare school. Mijn taak is het voorbereiden van lesmateriaal bij de voorstellingen, het organiseren en geven van workshops en het contact onderhouden met de cultuurcoördinatoren van de basisscholen.
Ik ben in 2007 afgestudeerd als dramadocent aan de Artez Hogeschool in Arnhem. Tijdens mijn opleiding kwam het basisonderwijs nauwelijks aan bod. Bovendien merkte ik door mijn werk bij Theater De Citadel hoeveel er is veranderd sinds ik zelf het basisonderwijs volgde. Dat zorgde ervoor dat ik mijn kennis op dit terrein graag wilde bijspijkeren. Ik wil dat mijn lesmateriaal goed aansluit op de onderwijspraktijk. Veel docenten hebben het te druk om iets buiten het lesprogramma om te doen. Daarom probeer ik het lesmateriaal zo te maken dat het in de lessen in te passen is. Tegelijkertijd wil ik dat mijn lesmateriaal iets toevoegt aan het lesprogramma. Daarvoor mis ik de vakspecifieke kennis.
Maaike van den Hoek, zakelijk leider van Theater De Citadel, vertelde een poosje terug over het Loopbaanfonds Theater. Inmiddels ontving een collega ook al subsidie voor een marketingcursus. Ik vind het heel fijn dat deze mogelijkheid bestaat om jezelf verder te ontwikkelen. Ik wilde de opleiding hoe dan ook gaan doen, maar toen ik alle kosten ging uitrekenen – collegegeld, boeken, reiskosten – bleek het toch duurder dan ik aanvankelijk dacht. Dankzij het Loopbaanfonds hoef ik nu niet bij mijn ouders aan te kloppen voor een lening.
In september start mijn opleiding en ik heb er veel zin in. Inmiddels heb ik al kennis gemaakt op mijn stageschool en mijn boeken aangeschaft. Ik ben niet bang dat ik door deze opleiding het theater zal inruilen voor het basisonderwijs. Daarvoor vind ik het theater te leuk.”

MARTIJN DE RIJK, ACTEUR
Werkte bijna acht jaar in vaste dienst bij het Noord Nederlands Toneel (NNT). Is sinds anderhalf jaar freelancer. Schrijft toneelteksten en studeert deeltijd Wijsbegeerte aan de Universiteit van Amsterdam

“Als acteur gaat mijn voorkeur uit naar stukken waaraan ik mijn eigen bijdrage kan leveren. Stukken die meer zoekend worden gemaakt, in de repetitieruimte. Ik merkte dat opnieuw toen ik meewerkte aan Als Gekken (2009) van Laura van Dolron. De toekomst van het theater ligt volgens mij bij acteurs die met de regisseur of maker kunnen meedenken. Dat betekent natuurlijk wel dat je daarvoor over de nodige bagage moet beschikken. Alleen zo kun je scènes of teksten in een interessante context plaatsen.
Zowel voor mijn acteurschap als mijn schrijverschap wilde ik daarom mijn kennis van de geschiedenis van de ideeën vergroten. Bovendien wilde ik mijn vermogen tot analytisch denken aanscherpen. Een vriend van mij studeerde filosofie en zette mij op het spoor van deze studie. Als freelancer heb ik daar nu ook de tijd voor. Veel collega’s van het ‘oude’ NNT zijn actief binnen ACT. Zij wezen mij op de mogelijkheid van een subsidie van het Loopbaanfonds Theater. Het is heel fijn dat ik deze heb ontvangen, daardoor kan ik nu iets rustiger studeren.
Over een paar maanden hoop ik mijn propedeuse te behalen. De eerste ‘winst’ voor het theater is overigens al binnen: bij de voorstelling Nachtschade (2010) van Gienke Deuten bij de Firma Rieks Swarte kon ik meteen mijn kennis over Descartes inzetten. Ik hoop dat ik de komende jaren mijn werk en studie kan blijven combineren. Ik ben echt verliefd geworden op de wijsbegeerte en wil het graag afmaken, maar mijn theaterwerk houdt de prioriteit.”

YFKE KOOLHAAS, MEDEWERKER ADMINISTRATIE
Start binnenkort met de master Cultural Economics & Cultural Entrepreneurship aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

“Al tijdens mijn studie Theaterwetenschap raakte ik geïnteresseerd in de zakelijke aspecten van het theatervak. Ik vind het een fascinerende vraag hoe je zonder subsidie artistiek inhoudelijke voorstellingen kunt maken en daar ook een boterham mee kunt verdienen. Voor een grote vrije producent is dit natuurlijk een belangrijke vraag. Dat is onder meer wat Hummelinck Stuurman voor mij een interessante werkgever maakt.
Volgend jaar start ik met de master Cultural Economics & Cultural Entrepreneurship aan de Erasmus Universiteit. In die opleiding staat de economie van en het ondernemerschap in de kunsten centraal. Ik wil me specialiseren in de richting theater. Op dit moment ben ik de pre-master, het brugjaar, aan het afronden. Wat ik daar leer, zie ik meteen terug in mijn dagelijks werk en mijn werk dient vaak als voorbeeld bij mijn studie. Deze wisselwerking is echt heel leuk.
Een vriendin bij Orkater vertelde me over het Loopbaanfonds Theater. Het is fijn dat ik daar terecht kon, want dankzij mijn eerdere opleidingen heb ik geen recht meer op studiefinanciering. De bijdrage van het Loopbaanfonds dekt de kosten voor collegegeld en boeken. Bovendien werkt het voor mij als een extra stok achter de deur om de studie met goed resultaat af te ronden. Ik voel een extra verantwoordelijkheid om voor die subsidie iets terug te doen.
Met de kennis die ik opdoe wil ik voorlopig nog bij Hummelinck Stuurman blijven werken. En in de toekomst richt ik misschien wel mijn eigen bureau op.”

FLORA VERBRUGGE, ARTISTIEK LEIDER
Artistiek leider van Jeugdtheater Sonnevanck. Regisseerde daar ruim veertig voorstellingen. Volgt nu het tweede jaar van de Masteropleiding Kunsteducatie aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten.

“De opname in de landelijke Basisinfrastructuur (BIS) betekende voor Sonnevanck een flink verruimde taakstelling. Als artistiek leider nam ik deze vernieuwing voortvarend ter hand. Daarbij was het logisch niet alleen het gezelschap, maar ook mijzelf een nieuwe impuls te geven.
Ik wilde al jaren weer studeren om meer beleidsmatige inspiratie op te doen. Omdat Sonnevanck veel en graag voor scholen speelt, koos ik de Masteropleiding Kunsteducatie. Wij hebben als gezelschap immers steeds te maken met landelijk beleid op dat terrein. Inmiddels zit ik in het tweede jaar. De combinatie van werk en studie is soms zwaar, maar geeft gelukkig ook ontzettend veel energie. Bovendien voel ik mij door het hele gezelschap van harte ondersteund.
De studie heeft mijn artistiek leiderschap ontzettend veranderd. Ik heb een heel nieuw netwerk opgebouwd, met verschillende concrete projecten als gevolg. Ook ben ik mij veel bewuster van onze plek in het veld. Kunsteducatie wordt sterk vanuit de scholen gedacht, nauwelijks vanuit de kunst. De focus ligt op ‘leren’, terwijl ik als maker kinderen wil laten ‘ervaren’. Het is goed om op deze manier in de spiegel te kijken.
Prettig aan mijn studie is dat ik nieuwe beleidsideeën nu ook theoretisch kan onderbouwen. Er is zo veel meer onderzocht op het terrein van kunsteducatie dan ik wist… Het is een plezier om dat te lezen. Opvallend genoeg hebben onderzoekers nog weinig gekeken naar wat professionele kunst doet met kinderen. Graag zou ik nog eens meewerken aan een dergelijk onderzoek of het zelf opzetten.”

NICOLIEN LUTTELS, ZAKELIJK LEIDER ORKATER
Sinds 1996 bij Orkater, de laatste tien jaar als zakelijk leider. Is in die hoedanigheid verantwoordelijk voor het loopbaanbeleid van het gezelschap.

“Orkater is geen groot gezelschap. De kern wordt gevormd door twaalf man in vaste dienst: de ene helft op kantoor, de andere bij de techniek. Maar als we meerdere producties tegelijk draaien, staan er in een maand soms wel zestig mensen op de loonlijst.
Als zakelijk leider ben ik verantwoordelijk voor het loopbaanbeleid. Ik neem die taak heel serieus. We werken op kantoor met jonge mensen, die we graag aan ons willen binden. Er komen relatief weinig plekken vrij, dus er zijn niet veel mogelijkheden om door te stromen. Ik zoek daarom vooral manieren om binnen functies taken uit te breiden. Anderzijds kijken we ook of we sommige taken kunnen overdragen. Zo nemen twee medewerkers langzaamaan een deel van mijn werk over, zoals het aanvragen van subsidies. Zij hebben daar veel zin in en het geeft mij wat meer ruimte voor andere werkzaamheden. Om dat mogelijk te maken is scholing natuurlijk essentieel. Ik vind dat overigens wel primair de verantwoordelijkheid van de werknemer. Ik doe een voorzetje, maar men moet zelf op zoek gaan naar de meest geschikte cursus of training.
Ik vind het Loopbaanfonds een uitkomst. Het is vooral fantastisch voor mensen die veel met tijdelijke contracten werken, zoals acteurs en musici. Zij krijgen hierdoor de mogelijkheid om in rustige tijden tussen producties aan hun carrière te werken. Eigenlijk zou ik het fonds veel meer bij hen onder de aandacht moeten brengen. Ik maak meteen een notitie: voortaan naast het pensioenfonds ook altijd het Loopbaanfonds noemen.”

COBIE DE VOS, ZAKELIJK LEIDER HUIS EN FESTIVAL A/D WERF
Sinds 2006 zakelijk leider van productiehuis en festival Huis en Festival a/d Werf. Bestuurslid Loopbaanfonds Theater. Volgt zelf een cursus Engelse spreekvaardigheid.

“Bij Huis en Festival a/d Werf zijn we best goed in loopbaanontwikkeling. Dat durf ik wel zo onbescheiden te zeggen. Jaarlijks volgen twee tot drie medewerkers een vorm van scholing, variërend van korte trainingen tot langer durende opleidingen. De onderwerpen zijn heel breed en afhankelijk van de persoon. Voorbeelden? Denk aan e-marketing, leidinggeven, time management en het opzetten en bijhouden van een salarisadministratie. Zelf volg ik nu een cursus Engelse spreekvaardigheid. Ik ben nog van de generatie die dat op school weinig oefende. Ik lees en begrijp het prima, maar in gesprekken met internationale collega’s irriteert het me mateloos als ik niet goed uit mijn woorden kan komen.
Als werkgever vind ik loopbaanontwikkeling ontzettend belangrijk. Ik ga er niet vanuit dat medewerkers tot hun pensioen bij ons blijven werken. Ze zitten hier vier tot zeven jaar en gaan dan weer verder. Om een goede vervolgstap te kunnen maken, is scholing essentieel. Daarom snijd ik dat onderwerp elk functioneringsgesprek weer aan. Iedereen heeft immers behoeften en zwaktes waaraan hij kan werken. Waarom zou je daarvoor geen cursus of training volgen? Ik zie dat niet als tekortschieten, integendeel. Ik breng het vaak als een soort cadeautje – al is het natuurlijk geen snoeppot. Daarom zijn die Persoonlijke Ontwikkel Plannen (POP’s) zo belangrijk: dan weet je waaraan je samen werkt en op welke termijn je resultaat wilt zien. Wij doen dat nog niet op papier, al wil ik daar wel binnenkort mee beginnen. Volgens mij past zo’n POP prima op een A4’tje, als onderdeel van het verslag van het functioneringsgesprek.”

MARJOLEIN VAN BOMMEL, ZAKELIJK LEIDER HET FILIAAL
Sinds 2009 zakelijk leider van Het Filiaal. Ontving van het fonds een bijdrage voor een cursus e-marketing voor een van haar werknemers.

“De opname van Het Filiaal in de Basisinfrastructuur (BIS) stimuleerde ons nog meer om verder te professionaliseren. Scholing en loopbaanontwikkeling zijn daarbij belangrijke aandachtspunten. Maar niet alleen vind ik dat zinvol in het kader van de nieuwe BIS-eisen voor ons gezelschap: het is altijd goed om je te blijven ontwikkelen. Dat houdt je geïnspireerd, zorgt ervoor dat je met plezier blijft werken en maakt dat je efficiënter met middelen en materialen kunt omgaan. Ik vind het goed dat de nieuwe CAO dat stimuleert.
Voor ons gezelschap waren we aan het denken over een nieuwe website. We zochten een manier om kinderen, ouders en docenten tussen de voorstellingen door via de site aan het gezelschap te binden. Daarvoor misten we de benodigde kennis, dus toen ontstond gezamenlijk het idee om een van onze twee medewerkers marketing een cursus e-marketing te laten volgen. Een heel praktische en concrete opleiding, waar we als gezelschap direct iets aan hadden. Bovendien was het prettig dat zij zo in contact kwam met collega’s van andere gezelschappen om kennis en ervaring uit te wisselen.
Ik vind dat je in functioneringsgesprekken en jaargesprekken serieus aandacht moet besteden aan loopbaanontwikkeling. Welke koers wil de medewerker op en waar gaat het gezelschap naartoe? Welke kennis ontbreekt nog? Wij hebben daar expliciet aandacht voor, al werken we nog niet met Persoonlijke Ontwikkel Plannen (POP’s). Ik wil binnenkort onderzoeken of dat voor ons een handig instrument is. Het is goed geregeld dat het Loopbaanfonds Theater een deel van de opleidingskosten voor zijn rekening neemt. De budgetten zijn immers krap. In de toekomst zullen we hier zeker vaker gebruik van maken.”